Veelzijdig verzet: expositie in Petruskerk
Woerden – Verzet. Voor veel leerlingen van 5 Havo van het Kalsbeek College was dat woord synoniem met de Tweede Wereldoorlog. In een samenwerkingsproject tussen de school en de Stichting 4 en 5 mei Woerden hebben zij kennisgemaakt met de veelzijdigheid van verzet. In de Petruskerk is nu tot en met 11 mei een tentoonstelling te zien van de foto’s die de scholieren maakten. En er is een boekje, waarin de foto’s gekoppeld zijn aan interviews met de geportretteerden.
Het is de tweede keer dat school en stichting samenwerken. Vorig jaar stond “Vrijheid” centraal, ditmaal dus verzet. Voor docente beeldende vorming Claudia van Putten biedt het project de gelegenheid om haar leerlingen twee technieken te laten combineren: fotograferen en interviewen. En met de expositie in de kerk wordt het resultaat ook voor een breed publiek zichtbaar.
Donderdag werd de tentoonstelling ingericht. Een flink deel van de leerlingen deed mee om de grote panelen te plaatsen, de foto’s op te hangen, naamkaartjes op te plakken en het boek voor reacties neer te leggen. “Wanneer kom jij in verzet?” is de uitnodiging aan de bezoekers om hun mening op te schrijven.
Voorzitter Jan van Es van de Stichting 4 en 5 mei Woerden vindt de samenwerking met de school van grote toegevoegde waarde. “We willen vooral de jonge generatie bij ons werk betrekken. En dat reikt verder dan de jaarlijkse herdenkingen en het vieren van Bevrijdingsdag. De vrijheid is niet vanzelfsprekend en ook in Europa staat die her en der onder druk. Met een project als dit willen we jongeren daar meer over laten nadenken.”
En zo gingen de scholieren op pad om onbekenden te spreken en te interviewen.
Woerdenaren met heel verschillende achtergronden worden in het boekje en op de tentoonstelling aan het publiek voorgesteld. Verzet is dan niet alleen het verhaal van acties tegen de Duitse bezetters, maar ook dat van een vrouw die de burgeroorlog in Afghanistan ontvluchtte, of dat van een vrouw die zich in de jaren zeventig keerde tegen de dictatuur van generaal Pinochet in Chili.
Noortje Verwijs (17) en Isabel Smaling (16) maakten via het project kennis van Woerdenaar Cees Vermeulen. Hij maakte oorlog noch verzet van nabij mee, maar raakte zo geboeid door verhalen over de periode 1940-1945 dat hij, onder meer met rondleidingen, de herinnering levend wil houden.
“Hij vond het heel fijn om ons wat te vertellen,” zegt Noortje. “Hij wist ook heel goed wat hij met ons wilde delen. Wij hadden absoluut geen idee wat ons te wachten stond,” vult Isabel aan, maar al pratend bleek hij toch een eigen verhaal te vertellen te hebben.”.
Vermeulen woonde als kind aan de Stationsweg, waar zijn vader een café (Victoria) had. Daar heeft zich in de bezettingstijd het een en ander afgespeeld, maar de meiden raakten het meest onder de indruk van dingen die ná 1945 gebeurden.
Noortje: “Hij vertelde over zuurstofflessen die bij het station opgeslagen waren en ontploften. Zijn ouders waren toen zó bang, die kregen flashbacks over de oorlogstijd en dachten dat het wéér begonnen was.”
Isabel: “Ik fiets elke dag langs het café en nu weet ik dus wat daar in die buurt allemaal gebeurd is. En er zijn maar zo weinig mensen in Woerden die daarvan op de hoogte zijn.”
“Apart,” is de reactie van Femke (17) op de vraag hoe het was om een veteraan te interviewen. “Wij hadden ons voorbereid op het gesprek, maar we hielden ons niet aan de vragen die we wilden stellen. Hij was zo bezig met ons zijn eigen verhaal te vertellen, dat het onbeleefd zou zijn om daar met allerlei vragen tussen te komen. We kwamen er eigenlijk niet doorheen.”
Voor de beide scholieren was de annexatie van Koeweit door Irak in 1990 en de aansluitende operatie “Desert Storm,” waarbij het Irakese leger werd verdreven, een ver-van-mijn-bedshow. “We hadden verwacht dat hij aan het front zou hebben gevochten, maar het werk dat hij deed, gebeurde meer achter de schermen,” vertelt Femke. “Hij wilde heel graag zijn eigen verhaal vertellen. We probeerden heel erg om te vragen naar emoties, maar daar ging hij nauwelijks op in.”
Dat betekent niet dat de meiden geen compleet beeld kregen van zijn uitzending naar Irak. Met name het feit dat de militairen niet in een gespreid bedje kwamen, maar heel veel zelf moesten regelen en organiseren, maakte indruk. “En pas toen hij zo uitgebreid over zijn werk vertelde, werd duidelijk wat hij daar had gedaan. Daarom was het ook zo vet om hem te interviewen. Of misschien is vet geen goed woord: interessant.”
De tentoonstelling is tijdens de openingsuren van de Petruskerk te bezichtigen. Op zaterdag 27 april en 11 mei van 11.00 tot 16.00 uur, op woensdag 1 mei van 10.00 tot 12.00 uur en op 5 mei van 12.00-17.00 uur.